Wonen
De Michelsbergcultuur
Met de Michelsbergcultuur voltrekt zich een nieuwe transformatie in het nederzettingssysteem. Zoals elders beschreven, legden de Michelsbergers aardwerken aan. Aangenomen wordt dat de Michelbergers o.a. rond de deze centrale plaatsen woonden.
Over ‘normale’ nederzettingen is tot nu toe weinig bekend, O.a. door de beperktere omvang, door hellingerosie en afdekking met colluvium (bodemmateriaal dat door bodemerosie van een helling is afgespoeld en dat zich aan de voet van de helling heeft verzameld). Van de sites die zijn aangetroffen, zijn er (hoewel wel veel in kaart gebracht) nog weinig opgegraven.
De meest bekende bouwwerken zijn lichte constructies in hout. De opgegraven gebouwplattegronden zijn bijna altijd verdiept, met verzonken vloer, aangelegde trapeziumvormige plattegronden en een centrale haardstructuur. In Thieusies, in Henegouwen in België, werden plattegronden van kleine, rechthoekige huizen gevonden. In Mayen, bij Koblenz in Duitsland, werden sporen aangetroffen van kleine vierkante hutten met een verzonken vloer en een centrale staander.
Uitzonderlijk zijn de zeer grote plattegronden in Hautes Chanvières bij Mairy in de Franse Ardennen: Een aantal huizen had als afmetingen 60 x 13 m., 42 x 9 m. en 45 x 9 meter. Met name de breedte was bijzonder van deze plattegronden.
Waarschijnlijk bestonden de nederzettingen uit enkele, los verspreide huizen of alleenstaande boerderijen. Ze waren zo gebouwd dat ze snel verplaatst konden worden. Dit was mogelijk een aanpassing aan de zandgronden van Noordwest-Europa die minder vruchtbaar zijn dan de lössgebieden in het zuiden van Nederland. In Duitsland zijn er aanwijzingen dat de nederzettingen meestal niet langer werden bewoond dan één MK-fase (maximaal 170 jaar, zie afb.164 over het onderwerp ‘Materiaal en techniek‘), maar onduidelijk is of dit in andere regio’s ook zo was. Mogelijk bestond het nederzettingssysteem uit losse huisplaatsen die min of meer gegroepeerd lagen in bepaalde leefgebieden. Binnen deze gebieden waren soms ook kampementen of satellietsites om bijvoorbeeld vuursteen te winnen.
Men gaat er vooralsnog van uit dat men op dezelfde plek bleef wonen zolang de levensduur van het huis het toeliet, of totdat de grond was uitgeput. Men bouwde vervolgens op een andere plek een nieuw huis waarna het proces zich herhaalde. De aanwezigheid van water was daarbij altijd van invloed bij de keus voor een nieuwe locatie.